Ιουλίου 2016 – crockorozistas

Posted on 23/07/2016 by Po

[Μια κωμικοτραγική φάρσα θρησκοληψίας]

Η χήρα Μάρλεϊ με τον Αιθίοπα πατριάρχη Παύλο στις 1.2.2005, σε μια καλλιτεχνική εκδήλωση για τον άνδρα της (AFP/LEA LISA WESTERHOFF)

Του Αναγνώστη Λασκαράτου
Η περίπτωση τουΜπομπ Μάρλεϋ, δείχνει εκτός από την απύθμενηκουταμάρα πολλών ανθρώπων, όσο ψηλά κι αν ανέβηκαν στην κοινωνική βαθμίδα και τη δύναμη του παπαδαριού να διεισδύει σε χώρους αναπάντεχους, επεκτείνοντας κυριαρχικά την επιρροή του. Ας πιάσουμε όμως το νήμα από την αρχή:

Στα 1920 στην εξωτική Τζαμάϊκα των Μεγάλων Αντιλλών της Καραϊβικής, ένα νησί που κατοικείται από απόγονους Αφρικανών σκλάβων, ο Απόστολος του Παναφρικανισμού Μάρκος Garvey, έριξε τον φονταμενταλιστικό σπόρο ενός «Ορθόδοξου», αφροκεντρικού χριστιανισμού με μαύρο Χριστό. Το κίνημα των λεγόμενων Αφρικανοορθόδοξων, ένα από τα πρωτόγονα κλαριά που ξεπετάχτηκαν από αυτές τις αντιλήψεις, στράφηκε αυθόρμητα στην αφρικανική Ορθοδοξία (το βυζαντινό Μονοφυσιτισμό των Αιγυπτίων Κοπτών και των Αιθιόπων), από αντίθεση στους αποικιοκράτες Δυτικούς. Η προσπάθεια του μαύρου χριστιανισμού να υπαχθεί στη ρωσογενή «Orthodox Church in America», προσέκρουσε στην ανελαστικότητά της, επειδή οι Αφροαμερικανοί επέμεναν στην διατήρηση των πολλών ιδιαιτεροτήτων τους κι έτσι στράφηκαν και προς τους πολύ ελαστικότερους Συρορθόδοξους και γενικά σε αρχαίες Εκκλησίες της Ασίας (Ινδία κλπ) που ονομάζονται Ορθόδοξες.

Στη Τζαμάικα ιδιαίτερη εξέλιξη του «Γκαρβισμού», υπήρξε το κίνημα των Ρασταφαριανών, που το αγκάλιασε αρχικά ένα αξιοσημείωτο τμήμα του πολύχρωμου θρησκευτικά πληθυσμού, το οποίο σήμερα έχει συρρικνωθεί γύρω στο μόλις 1%. Ένα μέρος από αυτούς στην αγωνία τους να υπερκεράσουν τα απόρθητα ταξικά και φυλετικά τείχη που τους έζωναν, βρήκαν τις υποτιθέμενες αριστοκρατικές ρίζες τους στον Αιθίοπα αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ (=Ισχύς της Αγίας Τριάδας), κατά κόσμον Ταφάρι Μακόνεν που μετά έγινε Ρας (Αρχηγός) Ταφάρι, τον μαύρο και χριστιανό μονάρχη (Νεγκούς και Νεγκούσα Νεγκούστ-Βασιλεύς Βασιλέων), τον μυθολογούμενο ως απόγονο της βασίλισσας του Σαβά (Υεμένη) και του Σολομώντα, έναν επί Γης Θεό. Άλλωστε ο Garvey είχε προφητεύσει πως ένας Χριστιανός Αφρικανός βασιλιάς θα ήταν ο Σωτήρας των μαύρων κι άλλος από τον Χαϊλέ διαθέσιμος δεν υπήρχε. Ο ζάπλουτος, αρπακτικός, διεφθαρμένος και αυταρχικός μονάρχης της φτωχής αυτής χώρας, ηγεμόνευε και της Εκκλησίας του, που ήταν και είναι συνδεδεμένη με το Κοπτικό πατριαρχείο της Αιγύπτου, που αποσχίστηκε από τη βασιλική (Μελχιτική) Ρωμαϊκή Ορθόδοξη Εκκλησία τον 5^ο αιώνα, υποτίθεται λόγω χριστολογικών διαφορών, αλλά στην ουσία για να εκφράσει ο χριστιανικός κόσμος της Αιγύπτου την αντίθεσή του στην τυραννία της Κωνσταντινούπολης. Αυτή η αφρικανική εκδοχή της Ορθοδοξίας υφίσταται σήμερα στην ήπειρο αυτή, κυρίως σε Αιθιοπία, Αίγυπτο, Ερυθραία και Σουδάν. Ο ασήμαντος ως προσωπικότητα, αλλά απόλυτος μονάρχης Σελασιέ, με την ευκαιρία της διαγραφόμενης απήχησης της αιθιοπικής Ορθοδοξίας στο Τρινιντάντ-Τομπάγκο και στην Γουϊάνα στους εξαθλιωμένους απόγονους των Αφρικανών σκλάβων των φυτειών της Καραϊβικής, άδραξε την ευκαιρία και επισκέφθηκε το 1966 την Τζαμάϊκα. Ευτυχώς δεν ζούσε πιά ο μεγάλος αριστερός ποιητής και συγγραφέας Claude McKay, αυτή η εμβληματική φιγούρα της «Αναγέννησης του Χάρλεμ», για να βγει από τα ρούχα του με τα καμώματα των συμπατριωτών του. Ο αυτοκράτορας έγινε δεκτός με μανιακή λατρεία από τους χιλιάδες πιστούς του, φοβούμενος αρχικά να βγει από το αεροπλάνο για να μην τσαλαπατηθεί από την λαϊκή υστερία. Η παραλογιζόμενη σύζυγος Μάρλεϊ μάλιστα, που έτρεξε από τους πρώτους να υποδεχθεί τον Μεσσία, διέκρινε στις παλάμες του τα ίχνη των πληγών από τα καρφιά του Σταυρού. Σοκαρισμένος ο βασιλιάς από τις αποκρυφιστικές υπερβολές των πιστών του, που βασιζόντουσαν σε αυθαίρετες ερμηνείες της Π.Διαθήκης και συνιστούσαν μια πραγματική αίρεση, αποκήρυξε μόνος του την μυθολογούμενη θεότητά του και έστειλε στα 1970 τον τότε κατοικοεδρεύοντα στη Ν.Υόρκη αββά Mandefro επικεφαλής νεαρών κληρικών να φέρει τους πιστούς της Μεγαλειότητάς του, του «…Λέοντα του Ιούδα», στην αιθιοπική Ορθοδοξία. Είναι αλήθεια πως οι κάθε λογής ανατολικές βυζαντινές Εκκλησίες έχουν αγιοποιήσει πολλά αυτοκρατορικά καθάρματα, αλλά κανέναν από δαύτους δεν σκαρφίστηκαν να τον θεοποιήσουν, αυτή ήταν μια συνήθεια των εθνικών αυτοκρατόρων. Η προσκόλληση των απόγονων των δούλων της Ιαμαϊκής στην πιο δουλοκτητική από όλες τις εξουσιαστικές Εκκλησίες, η οποία μέσα από τις φεουδαρχικές της δομές στήριξε τον θεσμό της δουλείας μέχρι και τον 20o αιώνα, ήταν αυταπόδεικτα παράλογη και κωμικοτραγική. Αρκεί να σκεφτεί κανείς πως η εισβολή της φασιστικής Ιταλίας στα 1936 στην Αβησσυνία, είχε σαν πρόσχημα την κατάργηση της δουλείας, η οποία επιβλήθηκε από τους φασίστες που ισχυρίστηκαν ότι απελευθέρωσαν 420.000 σκλάβους! Ο Σελασιέ κατάργησε τη δουλεία, κάτω από την επίδραση των γεγονότων, μόλις στα 1942. Οι άνθρωποι όμως συνηθίζουν να βλέπουν μόνο ότι τους συμφέρει και για τους περιθωριακούς Ρασταφάριανς ο Σελασιέ ήταν ένα βολικό μεγαλόπρεπο σύμβολο της αυτοεκτίμησης που διεκδικούσαν.

Για να επιστρέψουμε στον βασιλικό αββά Mandefro, αυτός δεν μπορούσε να ζήσει με τα ψίχουλα που του έστελνε ο σπαγγοραμμένος αυτοκράτορας, που ως γνωστόν προτιμούσε να ταϊζει τις τίγρεις του παρά τον λαό του. Έτσι επωφελήθηκε από την αφελή θρησκοληψία της γυναίκας του Ρασταφαριανού βασιλιά της Ρέγγε Μπομπ Μάρλεϋ, ενός βασανισμένου φτωχόπαιδου που χάρις στο ταλέντο του ανέβηκε ψηλά, και σπιτώθηκε στην βίλλα της όπου εκτελούσε χρέη γκουβερνάντας αφού η ήδη Ορθόδοξη κυρία Μάρλεϋ όπως διηγείται στα απομνημονεύματά της (“No woman no cry”) ήταν πεπεισμένη πως “ο Διάβολος δεν μπορούσε να μπει στο σπιτικό μας με τον αββά σιμά στα παιδιά». Η απήχηση πάντως της αφρικανικής Ορθοδοξίας στις τάξεις των πολύ ιδιόρρυθμων Ρασταφαριανών, ξένων προς το πνεύμα της, ήταν και παραμένει πολύ περιορισμένη. Το Νοέμβρη του 1980, έξι μήνες πριν πεθάνει, σακατεμένος από τον καρκίνο, βαπτίστηκε ο ετοιμοθάνατος Μάρλεϋ σε Νοσοκομείο του Μαϊάμι κάτω από την πίεση της γυναίκας του, που έλπιζε σε θαύμα και πήρε το όνομα Μπερχάνε Σελασιέ (‘Φως της Τριάδος’). Ο Μάρλευ έπαιζε φανατικά ποδόσφαιρο και πιστεύεται πως τραυμάτισε το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού του, με την πληγή να εξελίσσεται σε καρκίνο. Το πιθανότερο είναι το μελάνωμα αυτό να ήταν άσχετο με τη μυθολογούμενη αιτία. Το μυαλό του, χτυπημένο από την χρήση κάνναβης, που η αίρεσή του την είχε ιεροποιήσει εδραζόμενη, με τρόπο τραβηγμένο από τα μαλλιά, σε κάποιο βιβλικό Ψαλμό («Ο εξανατέλλων χόρτον τοις κτήνεσι, και χλόην τή δουλεία των ανθρώπων»), δεν ήταν και τόσο καθαρό. Η πίστη του στα ταμπού των Ράστα (δεν επιτρεπόταν ούτε το κούρεμα, πόσο μάλλον η αποκοπή του καρκινοπαθούς δαχτύλου) ή η εγκληματική αδιαφορία του για την υγεία του καθώς τον απορροφούσαν οι ερωμένες του και η δουλειά του, τον είχαν κάνει να αρνηθεί τον τοπικό μικρό ακρωτηριασμό με αποτέλεσμα να εξαπλωθεί η αρρώστια. Η απελπισμένη βάπτισή του που έγινε σχεδόν κρυφά και βιαστικά από τον αββά Μandefro (ήδη από το 1979, Ισαάκ Αρχιεπίσκοπο Δυτικού Ημισφαιρίου και Νότιας Αφρικής) έπεισε και καμπόσους άλλους Ρασταφαριανούς να βαπτιστούν κι αυτοί Ορθόδοξοι (μονοφυσίτες) ακολουθώντας το παράδειγμα του ινδάλματός τους που το ένιωθαν ως έναν από αυτούς. Kηδεύτηκε, μόλις 36 ετών, στις 22 του Μάη το 1981, στο Κίνγκστον από Αιθίοπες ιερείς και παρουσία αγήματος. (φωτ. AP /Ray Fairall). Η κερασφόρος πλην πλούσια χήρα Μάρλεϋ, που αγαπούσε πραγματικά τον μακαρίτη (ακόμη και φεμινίστριες σύζυγοι ισχυρών ανδρών καταπίνουν τα παραστρατήματα των συζύγων), «πιστεύοντας» πως η ίδια και ο άντρας της αποτελούσαν μέρος κάποιου θεϊκού σχεδίου, επισκέφθηκε τον Φλεβάρη του 2005 την Αιθιοπία επιδιώκοντας την ανακομιδή του λειψάνου του εκεί και με την ευκαιρία ο πατριάρχης Παύλος ανέπεμψε επίσημα, επιμνημόσυνη δέηση.

Παρεμπιπτόντως, ένα άλλο συναφές φρούτο είναι η «Αφρικανική Ορθόδοξη Εκκλησία» της τζαζ, με κυριότερο άγιο τον νέγρο μουσικό Ιωάννη Coltrane (που δέχτηκε την θεία φώτιση το 1957) και έδρα ομώνυμο ναό του Σαν Φραντσίσκο. Ιδρυτής της το 1971 ο επίσκοπος Franzo King πρώην κομμωτής. Ο καθένας μπορεί να κάνει τις αναγωγές του και να αναλογιστεί τι χάνει το φιλοθεάμον κοινό όσο η Ορθοδοξία προστατεύεται στη χώρα μας από το Κράτος.

Αν η Ρίτα Μάρλεϊ, μια φτηνή απομίμηση της σοβαρής Σύλβιας Punkherst (που είχε αναπτύξει κοινωνική δράση στη χώρα του Σελασιέ), κόρης της διάσημης Βρετανίδας διεκδικήτριας της γυναικείας ψήφου Έμμελιν, είναι σήμερα μια Χριστιανή ακτιβίστρια στον πόλεμο κατά της φτώχειας, ο βασιλιάς ανατράπηκε και πέθανε (ή δολοφονήθηκε) στη φυλακή στα 1975 και ο επίσκοπος Ισαάκ, αν και ιστορική μορφή πιά, ατύχησε κι αυτός. Στα 1991 έχασε τη θέση του γιατί αρνήθηκε να αναγνωρίσει τον νέο Αιθίοπα πατριάρχη Παύλο μένοντας πιστός στον πατριάρχη Mερκούριο, που εκθρονίστηκε με τη βία από το νέο αριστερό αιθιοπικό καθεστώς («Λαϊκό Επαναστατικό Δημοκρατικό Μέτωπο»), το οποίο ανέτρεψε τον κομμουνιστή δικτάτορα Μεγκίστου. Όμως οι αρχές της Ν.Υόρκης που υποστήριζαν, ευθυγραμμισμένες με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, την καινούργια κατάσταση στην χώρα του Κυανού Νείλου, τον πέταξαν με τη βία έξω από τον καθεδρικό του ναό τον Αύγουστο του 1998. Στα 2005 ο Ιεραπόστολος αββάς Ισαάκ πέθανε ως σχισματικός, θύμα της βυζαντινής παράδοσης που θέλει την Εκκλησία εταίρο και εργαλείο της κοσμικής εξουσίας.

YΓ
Η φολκλορική και χριστιανική κηδεία του Μάρλεϊ

johnny miller

«Οι διαφορές στον τρόπο ζωής των ανθρώπων δεν είναι πάντα ευδιάκριτες από το έδαφος», λέει ο φωτογράφος Johnny Miller. «Η ομορφιά του να έχεις τη δυνατότητα να πετάς είναι πως μπορείς να δεις τα πράγματα από μια νέα οπτική γωνία -να τα δεις όπως είναι πραγματικά».

Το project του Miller με τίτλο «Unequal Scenes» παρέχει στο θεατή αυτή τη νέα ματιά στα πράγματα μέσα από μια σειρά αεροφωτογραφιών που απεικονίζουν με τον πλέον προφανή τρόπο την τεράστια διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στον τρόπο που ζουν οι πλούσιοι και στον τρόπο που ζουν οι φτωχοί άνθρωποι στον κόσμο μας. Η σειρά επικεντρώνεται σε γειτονιές της Νότιας Αφρικής, μιας χώρας που βίωσε σχεδόν πέντε δεκαετίες θεσμοθετημένου διαχωρισμού κατά τη διάρκεια του Απαρτχάιντ. Με την κάθε εικόνα να χωρίζεται σε δύο διακριτά πεδία, οι φωτογραφίες δείχνουν σε πανοραμική θέα εκατοντάδες καλύβια να στριμώχνονται δίπλα σε τεράστια γήπεδα του γκολφ και πολυτελή συγκροτήματα κατοικιών τοποθετημένα δίπλα σε αποπνικτικές παραγκουπόλεις.

«Κατά το Απαρτχάιντ ο διαχωρισμός των δημοσίων χώρων καθιερώθηκε ως πολιτική» εξηγεί ο Miller στο κείμενο που συνοδεύει τις φωτογραφίες του. «Δρόμοι, ποτάμια, “ουδέτερες ζώνες” άδειας γης και άλλου είδους εμπόδια κατασκευάστηκαν και διαμορφώθηκαν έτσι ώστε να κρατούν τους ανθρώπους χωριστά. 22 χρόνια μετά το τέλος του Απαρτχάιντ πολλά από αυτά τα κιγκλιδώματα, και οι ανισότητες που δημιούργησαν, υπάρχουν ακόμα. Πολύ συχνά, κοινότητες απίστευτου πλούτου και προνομίων βρίσκονται μόλις μερικά μέτρα μακριά από κοινότητες με άθλιες συνθήκες και παραγκουπόλεις».

Ο Miller επιμένει πως ο στόχος του «Unequal Scenes» είναι να μεταφέρει τις πραγματικότητες των ασυμφωνιών που δημιουργεί ο πλούτος «όσο πιο αντικειμενικά γίνεται». Φωτογραφίζοντας περιοχές όπως οι Kya Sands, Mooifontein Cemetery, Lake Michelle και Vukuzenzele από εκατοντάδες μέτρα πάνω από το έδαφος, δημιουργεί εικόνες που περισσότερο δείχνουν παρά αφηγούνται την ιστορία της ανισότητας σε πόλεις όπως το Cape Town, το Johannesburg και άλλα.

«Ελπίζω να προκαλέσω διάλογο», συμπληρώνει ο Miller, «ο οποίος θα αρχίσει να αντιμετωπίζει τα ζητήματα της ανισότητας και της στέρησης του δικαιώματος ψήφου με έναν εποικοδομητικό και ειρηνικό τρόπο».